PFAS in Herzele

De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij OVAM en het Agentschap Zorg & Gezondheid doen onderzoek naar PFAS. In eerste instantie zijn hierbij de oefenterreinen van de brandweerkazernes en locaties waar vroeger een zware industriële brand heeft gewoed, onder de aandacht gebracht. 

Wat is PFAS?

PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6.000 chemische stoffen die je gezondheid kunnen schaden als je er langdurig wordt aan blootgesteld. Op de website van de Vlaamse overheid vind je alle info over de verspreiding, de risico’s en de maatregelen om onze gezondheid te beschermen.

Groenlaan

De OVAM heeft op het voormalig brandweeroefenterrein in de Groenlaan 86-88 een bodemonderzoek uitgevoerd. Het eerste onderzoek werd uitgevoerd door het studiebureau Sertius op 19 november 2021 en de resultaten hiervan, met betrekking tot het perceel 575 F (Groenlaan 86-88) werden op 17 februari 2022 aan de gemeente overgemaakt. 

De algemene conclusie van dit rapport is als volgt opgenomen in het verslag: 

“Conclusie:

Er werd geen PFAS-verontreiniging vastgesteld in de grond. In het grondwater werd er een gemengd overwegend historische PFAS-verontreiniging vastgesteld (58% historisch, 15 jaar vóór 1995, 42% nieuw, 11 jaar na 1995) waarbij er sprake is van een duidelijke aanwijzing voor een ernstige bodemverontreiniging. Er dient bijgevolg bijkomend onderzoek uitgevoerd te worden maar er is geen nood aan voorzorgs- of veiligheidsmaatregelen. De prioriteitsklasse is 4c. “

Het volledige verslag is onderaan deze pagina te downloaden.

Ook al staat in het verslag dat er ‘geen nood is aan voorzorgs- of veiligheidsmaatregelen’, vraagt het Agentschap Zorg en Gezondheid toch dat we alle inwoners binnen een straal van 500 meter van de Groenlaan 86-88 aanschrijven voor de resultaten met betrekking tot het grondwater.

Wie binnen de perimeter woont, kreeg een bewonersbrief (Bewonersbrief_PFAS) in de bus op 1 maart 2022.

Het Agentschap Zorg en Gezondheid heeft veiligheidszones van 500 meter ingesteld rond de Groenlaan 86-88, en vraagt iedereen in die zone een aantal ‘no regret’ - maatregelen in acht te nemen met betrekking tot het gebruik van grondwater.

Wie in deze zone woont, neemt best voorzorgsmaatregelen om zijn of haar blootstelling aan PFAS te beperken:

• Drink geen grondwater uit grondwaterputten
  
  
• Gebruik grondwater niet om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
  
  
• Gebruik het grondwater niet om uw moestuin te bevochtigen of zwembad(jes) te vullen.
  
  
• Gebruik het grondwater enkel voor andere dingen zoals uw auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten, en planten water geven.
  
  

Voor alle duidelijkheid: deze maatregelen gelden niet voor het regenwater en uiteraard ook niet voor het leidingwater, maar zijn enkel voor wie grondwater gebruikt.

Mergellaan

Op het einde van de Mergellaan (net voor de toegang aan het Recyclagepark van ILvA) werden van 2007 tot 2017 één keer per jaar (blus)oefeningen gehouden, verspreid over 4 dagen, waarbij telkens gedurende 1 uur geoefend werd met PFAS-houdend blusschuim. Sinds 2017 wordt een PFAS-vrij alternatief gebruikt.

De ondergrond van de oefenzone op het einde van de Mergellaan is weliswaar verhard (asfalt), maar er zijn ook groenstroken aan de zijkant. Op deze groenstroken werden mogelijks ook oefeningen gehouden. Daarom is er daar gepeild naar de aanwezigheid van PFAS. Op verschillende meetpunten zijn verhoogde PFAS-waarden vastgesteld in de bodem en het grondwater. Daardoor is er voor omwonenden een risico op herhaaldelijke blootstelling.

Het volledige verslag is onderaan deze pagina te downloaden.

Het Agentschap Zorg en Gezondheid heeft veiligheidszones van 100 meter en 500 meter ingesteld rond de Mergellaan 75, en vraagt iedereen in die zones een aantal ‘no regret’ - maatregelen in acht te nemen. 

Wie binnen de perimeter woont, kreeg een bewonersbrief (Bewonersbrief_PFAS_Mergellaan) in de bus op 02 of 03 juni 2022.

Adviezen voor het geval u zich zou bevinden op de plaats waar de metingen gedaan zijn (zone A – zie bovenstaande kaart):

Binnen deze zone gelden ook de maatregelen van zone B en C.

• Laat kinderen niet spelen op onverhard terrein op de site.
• Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: maak het verhard terrein op de site wekelijks schoon met water.
• Vermijd dat braakliggende of losse grond op de site verstuift of verwaait.

Adviezen voor wie woont of zich bevindt in een zone tot 100 meter rond de plaats waar de metingen gedaan zijn - te rekenen vanaf de perceelsgrens (zone B – zie bovenstaande kaart):

Binnen deze zone gelden ook de maatregelen van zone C.

• Voor kinderen tot 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven:
  • Eet geen zelf-geteelde groenten en zelf-geteeld fruit.
  • Eet geen eieren van eigen kippen.
  • Eet geen zelf-geteeld kleinvee, zoals kippen en konijnen.
• Algemene bevolking:
  • Eet u zelf-geteelde groenten of fruit? Wissel dan af met producten uit de handel en eet elke dag gevarieerd. Was uw fruit en groenten goed met water voor u ze eet.
  • Eet maximaal 1 ei per week van eigen kippen.
  • Gebruik uw compost niet als meststof voor uw tuin.
  • Vermijd dat braakliggende of losse grond verstuift of verwaait.
• Goede hygiëne toepassen:
  • Was uw handen regelmatig, zeker voor de maaltijd.
  • Maak uw huis binnen schoon met water.
  • Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: maak verharde delen buiten, zoals uw oprit en terras, schoon met water.

Adviezen voor wie woont of zich bevindt binnen een zone van 100 tot 500 meter rond de plaats waar de metingen gedaan zijn (zone C – zie bovenstaande kaart)

• Gebruik uw grondwater niet als drinkwater, ook niet om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
• Gebruik uw grondwater niet om uw zwembad te vullen en moestuin water te geven.
• Grondwater kan gebruikt worden voor laagwaardige toepassingen zoals uw auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten en sierplanten water geven, maar vanuit duurzaamheidsoogpunt gebruikt u hiervoor best regenwater i.p.v. grondwater.
• Voor alle duidelijkheid: met ‘grondwater’ wordt putwater bedoeld, dus het water dat in de bodem aanwezig is en vanuit een waterput opgepompt wordt. Regenwater is geen grondwater: u mag dus perfect uw regenwater verder gebruiken.

Hoe lang gelden deze voorzorgsmaatregelen?

Met ‘no regret-maatregelen’ bedoelt men voorzorgsmaatregelen, die voorgeschreven worden in afwachting van de uitvoering van een tweede onderzoek (het ‘beschrijvend’ onderzoek).

Deze voorzorgsmaatregelen gelden dus zolang het onderzoek naar de mogelijke verontreiniging en naar de effecten van PFAS op de gezondheid loopt.

OVAM plant een vervolgonderzoek in om de mogelijke verontreiniging verder te bestuderen. Zij zal de gemeente op de hoogte houden van deze vervolgonderzoeken en resultaten. De timing hiervan is nog niet gekend.

Tips voor iedereen

PFAS komt in verschillende producten voor. Onderaan deze pagina kan je nuttige tips van het Agentschap Zorg & Gezondheid downloaden om dagdagelijks je blootstelling te beperken.

Checklist PFAS

Zowel in Vlaanderen als in Europa nemen overheden momenteel maatregelen om de blootstelling aan PFAS van de bevolking te verminderen. Daarnaast kan u ook zelf dingen doen om uw blootstelling aan PFAS te verminderen.

Onderaan deze pagina vind je een checklist met eenvoudige maatregelen die u kan nemen om uw blootstelling aan PFAS te verminderen.